ORTOPEDİK ÖZÜRLÜLER

ORTOPEDİK ÖZÜRLÜLER

Temel Kavramlar

Bedensel yetersizlikler söz konusu olduğunda, kas-iskelet sistemi işlevlerini yeterli düzeyde yerine getirememektedir. Dolayısıyla devinimsel becerilerde yetersizlikler gözlenmektedir.

I. Sinir Sistemi

Sinir sistemi olmaksızın çevreden uyaranlara tepkide bulunulamaz. Kaslarımızı harekat ettiremeyiz. Hatta yaşayamayız.

A. Merkezi Sinir Sistemi

Merkezi sinir sistemi beyin ve omur ilikten oluşmaktadır.Merkezi sinir sistemi tüm bedeni işleyiş ve düzenini kontrol eder.

1. Beyin

Beyin bedenin tüm davranışlarını çok hassas bir şekilde düzenlemektedir. Duyu organlarından gelen bilgileri düzenleyerek, çevrenin algılanmasını ve devimler arasında eşgüdümü sağlar.

2. Omurilik

Omurganın içinde, beyinden kuyruk sokumuna kadar uzanan tüptür.

B. Çevresel Sinir Sistemi

Çevresel sinir sistemi merkezi sinir sisteminden başlayıp vücudun her yanına uzanan sinirlerden oluşmaktadır.

Tanım

Ortopedik Özürlü: Bütün düzeltmelere rağmen iskelet, sinir sistemi, kas ve eklemlerindeki özürlerinden dolayı normal eğitim öğretim çalışmalarında yeterince yararlanamayanlar, şeklinde tanılanmaktadır (1991)

Bedensel Yetersizlikler

I. Merkezi sinir sisteminin zedelenmesi sonucu ortaya çıkan bedensel yetersizlikler

II. Kas-iskelet sisteminin zedelenmesi so-nucu ortaya çıkan bedensel yetersizlikler

III. Doğuştan oluşan bedensel yetersizlikler ve süreğen hastalıklar.

IV. Diğer bedensel hastalıklar ve süreğen hastalıklar.

I. Merkezi Sinir Sisteminin Zedelenmesi Sonucu OÇBY

Merkezi sinir sisteminin zedelenmesi; zihinsel gerilik, algısal problemler, eş güdüm yoksunluğu, dikkat dağınıklığı ve konuşma bozukluğu şeklinde kendini göstermektedir.

A. Beyinsel İnme-Cerebral Palsy

Bu gruba giren öğrenciler bazen spastikler olarak ifade edilirler. Beyinsel inme hastalık değildir. Bulaşıcı ve ilerleyici olmayıp, düzeltmekte mümkün değildir.

1. Nedenleri

Doğum öncesinde, sırasında ve sonrasında beyinde zedelenmeye yol açan herhangi bir durum beyinsel inmeye neden olabilir.

2. Beyinsel İnme Türleri

A) Beyinsel inmenin el veya ayaklarda yol açmış olduğu yetersizliklerin derecesine göre

B) Devinimsel yetersizliklerin ortaya çıktığı yerlere göre yapılan sınıflandırma.

a) Devinimsel Yetersizliğin Derecesine Göre Beyinsel İnme

i. Spastik

ii. Athetoid

iii. Ataksia

iv. Rijiditi

v. Teremor

b) Devinimsel Yetersizliğin Oluştuğu Yere Göre Beyinsel İnme

i. Monopleji

ii. Hemipleji

iii. Parapleji

iv. Tripleji

v. Kuadrapleji

vi. Dipleji

3. Yaygınlık

Yaygınlığını tam olarak belirlemek çok zor. Çünkü anne babalar çocuklarını saklamaktadır. Yaklaşık olarak (%0.15) olduğu tahmin edilmektedir. Ayrıca kızların erkeklere oranla daha az etkilendikleri tahmin edilmektedir.

B. Konvülziyon Bozukluklar

Beyin hücrelerinin olağan elektrik akımı örüntüsünün, beyin işlevlerini etkileyecek kadar bozulması konvülziyonu oluşturmaktadır. Nöbetler konvülziyonun belirgin özelliğidir.

Nöbet Türleri

a) Büyük Nöbet

B) Küçük Nöbet

C) Psikodevimsel Nöbet

D) Jacksonian Nöbet

Konvülziyon Bozukluk Nedenleri

Beyinde zedelenmeye yol açabilecek, oksijen yetmezliği, zehirlenmeler, doğum güçlükleri, tümörler ve diğer etmenler olası konvülziyon bozukluklarına yol açabilmektedir.

C. Bel Çatlağı Felci (Spinal Bifida)

Hamilelik döneminde omurga yeterince kapanmamaktadır. Doğumdan sonrada omurganın kemikli kısmının yeterince kapanmamasından dolayı omurilikteki sinirler dış etkilere açık durumda kalırlar. Ayaklar işlevini yitirseler de koltuk değnekleri ve korselerle dolaşabilirler.

Ç. Polio - Çocuk Felci

Sindirim yoluyla kana karışan virüslerin omurilikteki hareket hücrelerini yok etmesi durumudur.

D. Çoklu Sklerosis

Sinir hücrelerini koruyan miyelin kılıfının kütleşmesi yada çatlamaların oluşması sonucunda ortaya çıkar.

II. Kas İskelet Sisteminin Etkilenmesi Sonucu OÇBY

Kemik ve adalelerin hastalıklardan yada zedelenmelerden etkilenmesi sonucu, sinir sistemleri etkilenmemiş olmasına rağmen, hareket etmeleri etkilenmiştir. Yürümesi, ayakta durması, konuşması yada ellerini kullanması çok güçtür veya imkansızdır.

III. Doğuştan Olan BY

Kalça çıkığı: Kemik ve eklem bozukluklarına yol açabilen bir durumdur.

Doğuştan amputasyon: Çocuğun parmağı, eli, kolu yada bacağının bir bölümünün olmadan doğması durumudur.

IV. Kazalar Ve Diğer Hastalıklar Sonucunda OÇBY

Düşme, yanma, zehirlenme ve trafik kazalarının sonucunda çocuklar bedensel yetersizlikler kazanabilirler.

Kanser, tüberküloz, ateşli romatizma ve şeker sayılabilir.

Ortopedik Özürlülerde Yaygınlık

Okul yaşındaki çocukların yaklaşık olarak (%0.5) binde beşinin bedensel yetersizliği olduğu tahmin edilmektedir.

Özellikleri

I Okul Başarıları

II. Kişisel Ve Sosyal Uyumları

Eğitimleri

Bedensel yetersizliği olan çocuklarda, bu yetersizliğin yol açtığı sınırlılıklara bakılacak olursa sınırlılıkların daha çok devimlerle ilgili olması nedeniyle bu çocuklar normal ve özel eğitim okullarına devam edebilirler.

I. Program Ve Eğitim Süreçlerinde Değişikliği Gerektiren Koşullar

A. Yetersizliğin düzeyi ağır ve sürekli olduğunda,

B. Okula devamsızlığından dolayı normal yaşantılar sağlanamadığında,

C. Çocukta zihinsel ve öğrenme güçlüğü gözlendiğinde,

II. Bedensel Yeterliliği Olan Öğrencilerin Normal Sınıflara Yerleştirilmesi

A. Yerleştirmede dikkat edilecek hususlar

B. Normal okulun bina donatımı

C. Öğretmenlerin ve öğrencilerin uyumu

A. Yerleştirmede Dikkat Edilecek Hususlar

1. Bedensel yetersizlikten etkilenme düzeyleri hafif geçici düzelebilir yada kontrol edilebilir olanlar.

2. Normal sınıflarda kullanılması düşünülmeyen ek öğretim süreçlerini gerektirecek keder öğrenme güçlüğü ve zihinsel yetersizliği olmayanlar

3. Bina ve donanımda aşırı düzeltme gerektirmeyenler

4. Programda çok fazla değişiklik gerektirmeyenler

B . Normal Okulun Bina Donatımı

Tekerlekli sandalye veya koltuk değnekleri ile yürüyebilecekleri kısa rampalar.

Tahtada ve tuvaletlerde elleriyle tutunabilecekleri yerlerin yapılması.

Tekerlekli sandalyeyi yerleştirebilmek için sıraların kaldırılması yada aralanması.

Korse takanlar için sıralarda değişiklik yapılması

Kaygan zeminler için önlem alınması

C. Öğretmenlerin Ve Öğrencilerin Uyumu

Bedensel yetersizliği olan çocuğun normal sınıfta olması, çocuk için ve sınıftaki diğer çocuklar için zararlı olmadığı gibi öğretmene de ek bir yük getirmez.

III. B. Y. Olan Çocukların Özel Eğitim Okullarına Yerleştirilmesi

Dikkat edilmesi gereken husus: normal okulda gerekli olan özel araç, gereçlerle hizmetlerin sağlanamayacağı anlaşıldığında, özel eğitim kurumu düşünülmelidir.

Diğer öğrencilere zaman ayırmada öğretmen açısından problem olmaya başladığında

Öğrenci birtakım duygusal problemler yaşarsa düşünülmelidir.

Bedensel Yetersizliğin Önlenmesi

Bedensel yetersizliğe yol açan nedenlerin önlenmesi ve bir kez bedensel yetersizlik oluştuktan sonra yetersizliğin özüre dönüşmesi için özürleyecek önlemler üzerinde durmak gerekir.



I. Yetersizliğin Önlenmesi

Tıbbi alanlardaki ilerlemelerin yetersizliğin ortaya çıkmasını özürlemede önemli rolü vardır. Örneğin, oksijen yetersizliğinin zedeleyici etkisini azaltmada, doğum uygulamalarındaki değişmeler ve geliştirilen tekniklerle oksijen yetmezliği belirlene bilmekte ve ve beyin zedelenmeleri özürlene bilmektedir.

özürin Önlenmesi

Bedensel yetersizliğin, bedensel özüre dönüşmesinin özürleyebilmek için etkili erken tanılama ve düzeltme programlarının oluşturulması ve değişik disiplin alanlarında uzmanların bedensel yetersizliği olan çocuk için ortaklaşa eğitim süreçlerini planlamaları gereklidir.