26 Mayıs 2008 Pazartesi

ZEKA TESTLERİNİN TARİHÇESİ






Soyut bir kavram olan zeka; “zeka testlerinin ölçtüğü varsayılan zihinsel güç ve yeteneklerin toplamıdır “ biçiminde tanımlanabilir.

Oldukça genel olan bu tanıma göre, zekanın tam olarak ne olduğu konusunda psikologlar arasında ihtilafların olması da doğaldır.

Bazı psikologlar bireyin “öğrenme gücü” nü zeka olarak görürlerken, diğer bazıları da “çevreye uyum gücü” olarak değerlendirmektedirler.

Zeka konusunda tüm psikologların birleştiği bir husus ise; zekanın dolaylı yollarla ölçülebildiğidir.

“Bireyin zekası, zeka testi denilen, zeka ile ilişkili olduğu varsayılan nitelikler evreninden titizlikle seçilmiş uyarıcılar takımına karşı gösterdiği gözlenebilir tepkilere göre yordanabilmektedir”

1796 yılında Greenwich rasatanesi müdürü (Maskelyne) ve asistanının (Kinnebrook) yıldızların teleskopun önünden geçiş anını saptamalarındaki süre farklılığının ortaya çıkması, bireysel farklılıkların, psikolojinin bir konusu olmasında önemli rol oynamıştır. Bireysel farkılıklar olmasaydı belki psikoloji bilimi de ya felsefe içerisinde bir disiplin olarak kalır, ya da en azından bu günki düzeyine çıkamazdı.

Bireysel farklılıkların farkına varılması ile zeka testlerinin gelişimi arasında yakın ilişki vardır.

Wundt, deneysel psikolojinin temellerini 1879 da atmış olmakla birlikte, bireysel psikolojinin temellerini Sir Francis Galton 1869 da, yani, Wundt`tan 10 yıl önce atmıştı.
Galton insanların zihinsel yeteneklerinde doğuştan farklılıklar olduğunu, bunların ölçülebileceğini, bilimsel yöntemlerle değerlendirilebileceğini savunuyordu. Değerlendirme yapabilmek için de araç-gereç ve ölçekler geliştirilmeliydi. Böylece ilk kez Galton ile, zihinsel yetenekleri ölçmek için "test" kullanılmasının gereği ortaya çıkmış oldu.
Galton, yaklaşık 10.000 kadın ve erkek deneğe dayanarak topladığı fiziksel ve davranış verilerini değerlendirmek üzere cinsiyete dayalı yüzdelik norm tabloları hazırlamaya girişti. Bu veriler üzerindeki çalışmaları ile, değişkenler arası ilişkileri hesaplamak üzere, daha sonra istatistiksel çözümlemeler konusunda önemli bir yöntem olan korelasyon tekniğini buldu.

Hiç yorum yok: